البدائع فی علوم القرآن (کتاب)«البدائع فی علوم القرآن» کتابی است که دیدگاههای ابن قیم جوزی در موضوع علوم قرآنی را گرد آورده است. ۱ - معرفی کتابدر مقدمه این کتاب ابتدا به تعریف اصطلاح «علوم قرآنی» پرداخته شده و از علوم گوناگونی که ذیل این علم مندرج است نام برده شده است. همچنین از موضوعاتی چون کتابت وحی، خاستگاه اصطلاح «علوم قرآنی»، آثار مستقلی که در این موضوع به نگارش درآمده، روش ابن قیم در تفسیر و مهمترین قواعد روش تفسیری وی، عرف قرآن، ابن قیم و تفسیر علمی، شرح حال ابن قیم، مکتبه ابن قیم و غیره در مقدمه سخن گفته شده است. پس از بیان مقدمه‌ای طولانی، محقق به بیان موضوعات علوم قرآنی ذیل با استفاده از آثار ابن قیم می‌پردازد: ضرورت وحی و مراتب آن، فرق بین الهام، وحی و تحدیث، قلم تعبیر رؤیا، نزول قرآن کریم، اسباب النزول و مثال‌هایی دراین باره از سور قرآنی، مکی و مدنی و مثالهای هریک، جمع و گردآوری قرآن، نویسندگان و کاتبان وحی، مصحف عثمان، قرائات چندگانه قرآن، فواتح السور و دلالتهای آنها، مقاصد آیات و سور قرآن، امثال و ارزش و حکمت وجود آن در قرآن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و حکمت نسخ در قرآن، استدلال و برهان در قرآن، استدلال به آیات آفاقی و انفسی بر وجود خداوند، مقاصد برخی الفاظ قرآنی، تفسیر و تاویل قرآن، تفسیر به رای، تفسیر قرآن به سنت نبوی، فضائل القرآن، کیفیت تدبر در قرآن و... ۲ - ساختار کتابکتاب مشتمل بر مقدمه‌ای مفصل به قلم محقق که خود دارای هفت فصل است و نیز موضوعات ذیل می‌باشد: مقدمة: فصل: علوم القرآن و الرد علی الشبهات. [۱]
البدائع في علوم القرآن، ص۲۷.
فصل: فی منهج ابن القیم فی التفسیر. فصل: موقف ابن القیم من الاسرائیلیات. فصل: فی ترجمة الامام ابن القیم. فصل: مکتبة ابن القیم. فصل: مؤلفات ابن القیم... فصل: الفوائد المشوق الی علوم القرآن. عناوین کتاب: ضرورة الوحی، قلم تعبیر الرؤیا، نزول القرآن الکریم، جمع القرآن الکریم، القرائات، فواتح السور، مقاصد السور و الآیات، الامثال فی القرآن الکریم، المحکم و المتشابه، فی الناسخ و المنسوخ، الاستدلال فی القرآن الکریم، من اسالیب القرآن الکریم، القرآن الکریم محکمه جامع، تقدیم بعض الکلام علی بعض، دخول الشرط علی الشرط، الروابط بین الجملتین، القسم فی القرآن، الفاظ القرآن و مقاصدها. بعض الفاظ القرآن و مقاصدها کالطبع و الختم و... ، تفسیر القرآن و تاویله، التفسیر بالرای، من فوائد الاخبار عن المحسوس الواقع، تفسیر القرآن بالسنة، فضائل القرآن، آداب القرآن الکریم، تدبر القرآن و کیفیة ذلک. [۲]
البدائع في علوم القرآن، ص۴۳۳.
در پایان هم فهرست مطالب کتاب درج گردیده است. ۳ - نسخه شناسیکتاب حاضر توسط آقای سیری السید محمد فراهم آمده و به زبان عربی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۴۹۶ صفحه برای بار دوم در سال ۱۴۲۷ ه/ ۲۰۰۶ م توسط انتشارات «دار المعرفة للطباعة و النشر و التوزیع» بیروت، منتشر شده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب علوم قرآن
|